hollands glorie

Wandeling Bornia en Heidestein, Utrechtse Heuvelrug

25 februari 2021

en heerlijke wandeling over Bornia en Heidestein, op de Utrechtse Heuvelrug. Een wandelroute waarin drie diverse landschappen samenkomen. Op Landgoed Heidestein wandelen we vooral door de dichte bossen, op Landgoed Bornia worden we verrast door onnavolgbaar veel heide, het lijkt wel Afrika. En iets verder staan we ineens in de Sahara: Landgoed Bornia beschikt ook nog over een stuifzandgebied. Afwisselender krijg je de wandelingen binnen 12 km niet!

Lengte

10 km

Routekleur

Rood (Heidestein) en blauw (Bornia)

Vertrekpunt en parkeren

Schaapskooi Bornia en Heidestein (gratis)

Wandelroute Bornia en Heidestein

Misschien wel het meest bekend van landgoed Heidestein zijn de drie tunneltjes, aangelegd tussen 1907 en 1926 door de Oostenrijkse jonkheer De Wetstein Pfister en tevens eigenaar van het gebied. Voormalig theeplantagedirecteur van de Indische Cultuurmaatschappij, speciaal van Nederlands Indië naar Zeist verhuisd om de gezondheid van één van zijn dochters.

Afwisselender krijg je de wandelingen binnen 12 km niet!

De wandeling van vandaag start diep verscholen in de bossen van Zeist, middenin de Utrechtse Heuvelrug. Twee natuurgebieden met elk van hen unieke overblijfselen van historische landgoederen. Zoals het theehuis, de vijver en resten van perronnetjes.

Bornia en Heidestein

Wetstein Pfister was waterbouwkundig ingenieur en maakte met zijn kennis van de omgeving een goede waterhuishouding. Om van het huis naar de vijver te komen, werden in de aarden wal drie tunneltjes gegraven. Twee wandeltunneltjes en één vaartunnel, waar met een bootje doorheen gevaren kon worden. We zullen ze later deze wandeling zeker tegenkomen.

Schaapskooi van Heidestein

De wandeling begint officieel bij de Schaapskooi van landgoed Heidestein, waar je (als er geen corona is) een to-go drankje kan halen en even kan plassen voor of na de wandeling. De Schaapskooi is eveneens een informatiecentrum, maar helaas vandaag gesloten. We wandelen verder, de lange boslaan in waarvandaan de wandeling eigenlijk pas echt begint. We volgen voor nu de rode route, deze gaat over landgoed Heidestein en is goed voor 4,5 kilometer. Later op de wandeling, als we de heide gepasseerd zijn, steken we over naar de blauwe route van 5,5 km. Tevens dus ook een nieuw gebied, landgoed Bornia.

Vijver op de wandelroute

Voor nu eerst nog even landgoed Heidestein. Na de lange, tikkie saaie boslaan komen we al snel de idyllische vijver tegen. Wie niet beter zou weten, zou denken dat dit het decor is van elke willekeurige Britse rom-com. Hoewel de herfst al even zijn intrede heeft gedaan, staan de gekleurde tooien van de bomen er nog mooi bij. Het herfstgroen steekt fel af tegen het bijna zilverkleurige reflecterende vijverwater. Het is hier stil, op wat geplons van vallende kastanjes na hoor ik niets. Best een beetje spannend.

Tunneltjes op landgoed Heidestein

Spannend wordt het zeker, want nog geen honderd meter verder staan we voor een bijzonder dilemma: aan de ene zijde het prachtige, spiegelende water. Aan de andere kant een wat duister uitziend tunneltje. En dan druk ik mij nog zachtjes uit. Er zit (helaas) niets anders op dan door het tunneltje lopen. M’n bloeddruk steeg voor een nanoseconde naar standje ongezond.

Spannende tunneltjes

Met m’n ogen prikkend in mijn rug lopen we door het (eerste) tunneltje. Minder spannend dan gedacht, gelukkig. Later zal blijken dat de komende tunneltjes ook te passeren zijn met een bochtje om het tunneltje heen. Helaas was die mogelijkheid er niet bij dit tunneltje – of ik was er zo op gefixeerd dat ik het niet gezien heb. Ik sluit niets uit 😉

Heidestein: van dichte bossen naar heide

De naam van landgoed Heidestein doet z’n eer aan, want nadat we langs het water zijn gelopen, naderen we al gauw de uitgestrekte heide. Zover je oog kan reiken. Leeg en weids. Als ik de boswachters van het Utrechts Landschap mag geloven, zag de Utrechtse Heuvelrug er 100 jaar geleden zo uit. Heide en stuifzand vind je hier, het is bijna alsof je in Afrika staat.

Gezellige plek

Op deze plek komen we wat meer mensen tegen. Een handjevol hardlopers, diverse wandelaars en wat uitrusters. De wind staat gunstig voor het afluisteren van gesprekken, merk ik. De vlakke heide zorgt ervoor dat geluid door de wind makkelijk wordt meegedragen. Tijd om verder te lopen, mijn voorkeur gaat liever uit naar de oorverdovende stilte.

Met m’n ogen prikkend in mijn rug lopen we door het (eerste) tunneltje

Landgoed Bornia: een andere wereld

Het is dezelfde heide waar we overstappen op de route van landgoed Bornia. Van rood naar blauw, de wisseling van de paaltjes staat bijzonder goed aangegeven. Het stuifzand waar de heide mee gecombineerd is, maakt het af en toe lastig om goede stappen te maken. Vanuit de heide stappen we het bos in, glooiend omhoog. Ik merk duidelijk dat het gebied hier heuvelachtig en stabieler is, dus we zetten de pas er weer stevig in.

Op een grote paddenstoel...

De route vervolgt zich door gevarieerd bos. Diverse soorten paddenstoelen paraderen met trots aan beide zijdes van het wandelpad. Van witte schimmels tot typische kabouterhuisjes. In mijn voorbereiding voor deze wandeling las ik dat het bos hier bestaat uit drie typen bos: het kussentjesmos-dennenbos, begraasd kussentjesmos-dennenbos en berken-eikenbos. Van dat laatste kan ik mij wel een voor voorstelling maken, de eerste twee betekenen niets meer dan grove den, aangevuld met dennen en zomereik. Met grassoorten als bladmossen. It’s all in the name.

(Sorry, boswachters!)

Iconisch stuifzandgebied in Bornia

We lopen door lange boslanen, dichte bossen afgewisseld met wat minder dichtbegroeid bos. Hier en daar staat een ander wandelpad parallel op ons wandelpad. De wandelpaden zijn breed aangelegd en de paaltjes telkens goed zichtbaar. Verrassend genoeg schijnt het hier te wemelen van diverse soorten uilen en roofvogels. Gehoord, niet gezien.

Stuifzandgebied Utrechtse Heuvelrug

Hoewel landgoed Heidestein en landgoed Bornia vaak in één adem met elkaar worden genoemd, is het stuifzandgebied van Bornia toch wel de kers op de taart van deze wandeling. Een gelukje vandaag, want er is verder niemand te bekennen. Voor mijn gevoel even alleen op de wereld. Alleen ik en een zandbak voor volwassenen. Ik hoef mij niet af te vragen waar de spierpijn vandaan komt die ik een dag daarna zal hebben. Lopen in stuifzand is als wandelen in drijfzand: met die lompe wandelschoenen niet te doen. Ik wil niet weten hoe oncharmant ‘wandelen’ hier er uit ziet.

We lopen door lange boslanen, dichte bossen afgewisseld met wat minder dichtbegroeid bos

Van Bornia naar Heidestein

Eenmaal het stuifzandgebied verlaten, lijkt de wandeling al vrij snel weer op het bosgebied waar we eerder deze wandeling waren. Het enige verschil is dat we wat verhoogde houten bokken met rasters passeren: het is duidelijk dat hier het begrazingsgebied begint. Het laat dan ook niet lang op zich wachten of we komen een kudde wilde Drentse heideschapen tegen. Het enige gehoornde schapenras van Nederland. De wollige vrienden willen overigens weinig van mij weten, dus na een foto of 3 heb ik het al gauw gezien. En zij ook.

Schaapskooi Bornia en Heidestein

Na dit enigszins teleurstellende tafereeltje zijn we bijna terug op de heide van Landgoed Heidestein. Een herkenbaar punt. We pakken de rode paaltjesroute terug en komen verrassend genoeg aan de andere kant van de schaapskooi weer uit. De wilde schapen hebben op mijn blaas gewerkt. Helaas, het toilet van de schaapskooi gesloten. Dat wordt rennend terug naar huis.

Alles op een rijtje

 4.5/5

Wandelroute

Bornia en Heidestein

Lengte

10 km

Soort wandeling

Paaltjeswandeling

Start- en eindpunt / Parkeren

Schaapskooi Bornia en Heidestein (gratis)

Horeca

Schaapskooi Bornia en Heidestein

Honden

Niet toegestaan, ook niet aangelijnd

Praktische tips

Het is mogelijk om van de gebaande paden te gaan, enkel op de plekken met een wit paaltje
Honden zijn niet toegestaan bij de Schaapskooi en in de begrazingsgebieden van Heidestein en Bornia
Bij hevige regenval is er een kans op slecht begaanbare paden.